Twee gebouwen en drie sferen vormen samen één geheel

Met hun vijfsterren-bijenhotels, ruime vleermuiskasten, talrijke mussen- en zwaluwstenen en groene sedumdaken dragen gymzaal De Stelt en kindcentrum De Verbinding in belangrijke mate bij aan de natuurinclusiviteit in de Stelt-Zuid. Daarnaast sluiten beide gebouwen qua opzet, inrichting en uitstraling zichtbaar en rechtstreeks aan op de boomgaard, de watersingel en de struinzone, de drie ‘sferen’ in het gebied.   

 

In de Stelt-Zuid, waar bewoners straks ‘in het landschap’ wonen, vormt de openbare ruimte de samenhangende structuur, lees: het natuurlijke ‘cement’, tussen de verschillende soorten woningen. Ook gymzaal De Stelt en kindcentrum De Verbinding zijn straks via dit cement met de omgeving verbonden, vertelt Arnoud Janson, landschapsarchitect bij de gemeente Nijmegen. “Qua inrichting is de Stelt-Zuid op te delen in drie landschapselementen: de boomgaard, de struinzone en de aanpalende watersingel die door de hele Waalsprong slingert. Elk hebben ze hun eigen sfeer, wat je terugziet in de gebiedsopzet, maar ook in het ontwerp en de situering van de woningen, de gymzaal en de school. Delen van de filosofie van de boomgaard sijpelen door tot aan de gymzaal, de ontvangstruimte voor de school en het tussenliggende parkeerterrein. terwijl de struinzone de zuidkant van de school als het ware inkleedt en inpakt.”

 

Parkeren én spelen

Stelt-Zuid staat voor wonen in het landschap en zo ruimte geven aan het groen. Dat heeft onder meer gevolgen hoe het parkeren rondom de gymzaal en het kindcentrum is ingericht. Arnoud: “Normaal heb je voor dit soort openbare voorzieningen een substantiële hoeveelheid parkeerruimte nodig. Voor deze landschappelijke situatie lossen we het anders op. Er komen minder parkeerplaatsen, in totaal zo’n 50, die meervoudig worden gebruikt. Overdag is de helft van het parkeerterrein, dat grenst aan de Steltsestraat, bedoeld voor auto’s van het schoolpersoneel. De andere helft is onderdeel van het schoolplein, tevens een Kiss & Ride-voorziening voor ouders die hun kinderen met de auto brengen en halen. ‘s Avonds is het volledige parkeerterrein beschikbaar voor bezoekers van de gymzaal. De school heeft zo een extra groot schoolplein en dus meer speelruimte voor de kinderen. En omdat de school middenin het gebied ligt, is het gebouw bovendien goed lopend of per fiets bereikbaar. Zo willen we ouders stimuleren om hun auto te laten staan.”

 

Aansluitende beplanting

Waar veel aandacht is besteed aan de ruimtelijke inbedding van het parkeerterrein annex schoolplein, geldt hetzelfde voor de twee andere gebiedsdelen rondom de school. Arnoud: “De noordkant van de school vormt de verbinding tussen de Stelt-Zuid en de Stelt-Oost. Hier komt een ontvangstruimte waar ouders hun kinderen brengen en halen. Ten zuiden van de school ligt, in de overgang naar de steunberm van de dijk, de buitenruimte van de school en de kinderopvang. In deze volledig groene landschappelijke setting zijn speeltoestellen op een natuurlijke manier ingepast. De beplanting op en rondom de speelplek sluit aan op die in de struinzone, net zoals de beplanting van de struinzone aansluit die de woningen omsluit. Verder worden de boom-, haag- en plantensoorten van de boomgaard doorgetrokken naar de voorkant van de school. De meer kruidenrijke bermen rondom de watersingel en langs de Steltsestraat, lopen door richting de gymzaal. De beplantingsfilosofie van de struinzone ten slotte wordt als het ware om de school heen gelegd. Al met al ontstaat zo een landschappelijk geheel, waarbij de verschillende elementen in elkaar grijpen.”

 

Groen op alle maaiveldniveaus

De verschillende soorten groen rondom en in de buurt van de gymzaal en het kindcentrum roepen een gevoel van natuurinclusiviteit op, maar dragen ook bij aan meer leef- en foerageerruimte voor verschillende diersoorten. Arnoud: “De beplanting in de struinzone is gericht op verschillende doelsoorten. Mede door de inrichting in combinatie met extensief beheer komen ook zoogdieren, zoals marterachtigen en egels er aan hun trekken. In de gymzaal en het kindcentrum zelf zijn verschillende nest- en nestelvoorzieningen geïntegreerd. Bovendien is het grootste deel van beide daken groen, prettige stepping stones dus voor allerlei insecten, vogels en vleermuizen. Als vijfde gevel vormen de daken bovendien een interessant hoogteverschil ten opzichte van de dijk, Zo bied je op alle maaiveldniveaus groen en ‘landschap’ aan de vele soorten die in het gebied voorkomen of van plan zijn zich in de Stelt-Zuid te vestigen.”

 

Gymzaal in gebruik

Bij de start van het nieuwe schooljaar is gymzaal De Stelt in gebruik genomen. Op dit moment maken basisscholen gebruik van de faciliteiten, en wordt de zaal ingezet voor de lokale sportverenigingen.

 

 

‘Op maat bouwen voor insecten’

“Ik vond het geweldig om de gymzaal om de Stelt te ontwerpen, mede door mijn fascinatie voor de natuur en natuurinclusief bouwen. Ik heb vleermuiskasten, mussen- en gierzwaluwstenen en de meest luxe bijenhotels (bug-inns) in de gevels verwerkt, maar bijvoorbeeld ook bewust stenen laten verspringen zodat mossen en andere kleine plantjes de kans krijgen om te groeien. Ideaal voor kleine insecten, net als de prairiebegroeiing om de zaal heen. Persoonlijk ben ik heel benieuwd naar hoe het kruiden-sedumdak zich ontwikkelt. Normaal wordt sedum mooi en egaal over het dak uitgesmeerd en netjes aangeharkt, maar hier hebben we de substraat-laag er bewust heel slordig opgegooid. Weliswaar in een patroon, met het oog de vormgeving. Idee is dat mini-heuveltjes ontstaan en daarmee minimale temperatuurverschillen. Zo krijg je vochtige en net iets drogere gebiedjes, sub-klimaatjes waar verschillende soorten plantjes en dus andere beestjes zullen gedijen. Eigenlijk bouwen we bijna op maat voor insecten en zie je straks de hele keten terug op een paar vierkante meter. Hoe mooi is dat?”

 

Martin-Paul Neys van Level of Detail Architecten

 

Lees ook: Bouw kindcentrum de Verbinding gestart – 24 oktober 2021